Vier krachtige beïnvloedingsfactoren
OBM is gefundeerd op de vier ‘beïnvloedingsfactoren’ van menselijk gedrag: negeren, straffen, dwingen en belonen. Door deze strategisch in te zetten of juist achterwege te laten, krijgen medewerkers de juiste prikkel op het juiste moment om hun gedrag op een constructieve manier aan te passen.
Consequenties zijn als een gebeurtenis die volgt op gedrag en die de kans beïnvloedt dat het gedrag zich zal herhalen. Zolang de consequenties niet duidelijk zijn, heeft al dat wat aan het gedrag voorafgaat, een antecedent, geen of slechts een tijdelijk effect.
De verschillende soorten consequenties worden hierna toegelicht.
Vier soorten consequenties
Prestaties zijn een functie van de consequenties (conditineringstheorie). Hierbij geldt dat degene die de consequentie ontvangt beoordeelt of de consequentie positief of negatief is.
1. Beloning. Elke consequentie van gedrag die er voor zorgt dat de frequentie van dat gedrag hoger wordt in de toekomst. De persoon doet iets omdat hij dan iets krijgt wat hij wil. Het effect van beloning is dat gedrag toeneemt doordat de
persoon een verlangde en betekenisvolle consequentie ontvangt.
2. Negatieve beloning. Het effect van negatieve beloning is dat men gedrag vertoont waarmee straf wordt vermeden. De persoon doet iets omdat dat moet, opdat hij niet krijgt wat hij niet wil. Negatieve beloning is te herkennen wanneer net voor
een deadline hard gewerkt wordt of juist wanneer een daling in de prestatie plaatsvindt als het doel gehaald is. Ook binnen bedrijven waar men klaagt over drukte en waarbij leidinggevenden zeggen dat medewerkers moeten werken ‘omdat ze daarvoor betaald worden’ is sprake van negatieve beloning. Alleen in gevallen waarbij minimale prestaties nodig zijn en voldoende toezicht of andere controle voorhanden is, heeft negatieve beloning het gewenste effect.
3. Straf. Een consequentie die leidt tot vermindering van gedrag. De persoon doet iets niet langer omdat hij krijgt wat hij niet wil.
4. Uitdoving. Deze consequentie vermindert gedrag door het niet langer te belonen. De persoon doet iets niet langer omdat hij niet krijgt wat hij wil.